@article { author = {شهبازی, محبوبه and زینلی, ابراهیم and گالشی, سراالله and احتشامی, سید محمدرضا and درستی, حمید}, title = {Response of grain yield and other agronomic characteristics of two native and high- yield rice (Oryza sativa L.) cultivars to nitrogen fertilizer rate in Rasht.}, journal = {Journal of Soil Management and Sustainable Production}, volume = {7}, number = {1}, pages = {21-38}, year = {2017}, publisher = {Gorgan University Of Agricultural Sciences}, issn = {2322-1267}, eissn = {2322-1275}, doi = {10.22069/ejsms.2017.8997.1543}, abstract = {Background and Objectives: Nitrogen makes up about 2 to 5% of the dry matter and its insufficient restricts the yield of crops such as rice more than other mineral nutrients. High demand of crops to nitrogen, decreasing the soil nitrogen supply, high potential of nitrogen loss and also considerable increase in yield potential of new cultivars of rice has led to significant increase in nitrogen fertilizer application in the production of rice and other crops. Therefore, optimizing the rate of nitrogen fertilizer application is one of the important management strategies for yield improvement, reducing the costs of production and maintaining the quality of environment. Material and Methods: To investigate the response of grain yield and other important agronomic characteristics to fertilizer nitrogen rate, and to determine the optimum fertilizer nitrogen rate in two native and improved (high-yield) rice cultivars, an experiment was conducted at research field of Rice Research Institute of Iran located in Rasht in 2013. The experiment was carried out in a randomized complete block design as a factorial experiment with four replications that rice cultivar (native cultivar Hashemi and high-yield cultivar Sepidrood) and fertilizer N rate (0, 40, 80, 120, 160 kg ha-1 of urea fertilizer) were experimental factors. Results: Analysis of variance showed a significant effect of cultivar, fertilizer N rate and their interactions on the grain and biological yield. Results showed that grain yield was variable from 1.92 ton per ha in control to 5.5 ton per ha in 120 kg N ha treatment in Hashemi cultivar and grain yield was varied from 4.13 ton per ha in control to 8.87 in 160 kg N ha treatment in Sepidroud cultivar. The results of regression analysis showed a different response of grain yield to increase in nitrogen fertilizer rate in two rice cultivars. The results also showed a significant linear relationship between the nitrogen fertilizer rate (X) and grain (Y = 4418.5 + 29.3X, R2= 0.97) and biological (Y = 7344.0 + 74.9X, R2= 0.99) yield (Y) in Sepidroud, while, quadratic equation had more accuracy to describe the relationship between the nitrogen fertilizer rate and grain (Y=1.6221+ 0.0344x -8E-05x2) and biological (Y= 2.5107+ 0.0973x- 0.0002x2) yield in native cultivar (Hashemi). Conclusion: The results of this experiment showed that in both Hashemi native and Speedroud high-yield cultivars, the amount of fertilizer nitrogen affects grain yield, significantly. The average grain yield of Hashemi was increased by increasing the amount of fertilizer nitrogen up to 120 kg N per hectare, but increasing the amount of nitrogen fertilizer from 120 to 160 kg per hectare reduced the grain yield. However, increasing nitrogen fertilizer rate from 0 to160 kg per hectare led to linear increase in grain yield in Sepidrood cultivar. These results indicate the inability of the soil to supply crop nitrogen requirements and the necessity of the use of fertilizer nitrogen to achieve high yields, more effective use of fertilizer nitrogen in Sepidrood, and more fertilizer nitrogen rate in this cultivar to maximize grain yield. Based on these results, it is likely to achieve higher yields than maximum yield obtained in this study using fertilizer nitrogen more than 160 kg per hectare.}, keywords = {Grain yield components,Seed number,Harvest index,Seed weight}, title_fa = {واکنش عملکرد دانه و سایر ویژگی‌های زراعی دو رقم برنج (Oryza sativa L.) بومی هاشمی و پرمحصول سپیدرود به مقدار نیتروژن کودی در رشت}, abstract_fa = {سابقه و هدف: نیتروژن حدود 2 تا 5 درصد از مادۀ خشک گیاهی را تشکیل داده و بیش از سایر عناصر غذایی معدنی عملکرد گیاهان زراعی از جمله برنج را محدود می‌کند. نیاز زیاد گیاهان به نیتروژن ، کاهش توانایی خاک‌ها برای تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاهان زراعی، پتانسیل زیاد تلفات نیتروژن و همچنین افزایش قابل توجه پتانسیل عملکرد ارقام جدید برنج به افزایش چشمگیر مصرف کودهای نیتروژنی در تولید برنج و سایر گیاهان زراعی منجر شده است. از این‌رو، بهینه‌سازی مقدار مصرف کود‌های نیتروژنه یکی از راهبرد‌های مهم مدیریتی برای بهبود عملکرد، کاهش هزینه‌های تولید و حفظ کیفیت محیط زیست است. مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی واکنش عملکرد دانه و سایر صفات مهم زراعی به مقدار نیتروژن کودی و تعیین مقدار مطلوب نیتروژن کودی مورد نیاز دو رقم برنج بومی و پرمحصول، آزمایشی در سال 1392 در مزرعۀ تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات برنج کشور در رشت اجرا گردید. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد و در آن، رقم برنج (رقم برنج بومی هاشمی و رقم اصلاح شده و پرمحصول سپیدرود) و مقدار نیتروژن کودی (0، 40، 80، 120 و 160 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) عوامل مورد بررسی بودند. یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس حاکی از تأثیر معنی‌دار رقم، مقدار نیتروژن کودی و اثر متقابل آن‌ها بر عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بود که نشان‌دهندۀ واکنش متفاوت عملکرد دو رقم به مقدار نیتروژن می‌باشد. عملکرد دانه در رقم هاشمی از 92/1 در شاهد تا 5/5 تن در هکتار در تیمار مصرف 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و در رقم سپیدرود از 13/4 در شاهد تا 87/8 تن در هکتار در تیمار مصرف 160 کیلوگرم نیتروژن در هکتار متغیر بود. نتایج تجزیه رگرسیون نشان ‌داد که در رقم پر‌محصول سپیدرود رابطه خطی معنی‌داری بین مقدار نیتروژن کودی (X) و عملکرد (Y) شلتوک(Y=4418.5 + 29.3X) و عملکرد بیولوژیک (Y=7344.0 + 74.9X) به‌ترتیب با ضرایب تبیین 97/0 و 99/0 وجود داشت در‌حالی‌که در رقم بومی هاشمی تابع درجۀ دو رابطۀ بین مقدار نیتروژن کودی و عملکرد دانه (Y=1.6221+ 0.0344x -8E-05x2) و عملکرد بیولوژیک (0.0002x2 -Y= 2.5107+ 0.0973x ) را با دقت بیشتری توصیف نمود. نتیجه‌گیری: یافته‌های این آزمایش نشان داد که در هر دو رقم بومی هاشمی و پرمحصول سپیدرود، مقدار مصرف نیتروژن کودی به‌شدت بر عملکرد دانه تأثیر می‌گذارد. میانگین عملکرد دانه در رقم هاشمی با افزایش مقدار مصرف نیتروژن کودی تا 120 کیلوگرم در هکتار با افزایش همراه بود ولی پس از آن با افزایش مقدار مصرف نیتروژن کودی به 160 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت. با این حال، در رقم سپیدرود با افزایش مقدار مصرف نیتروژن کودی تا 160 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه افزایش یافت. این نتایج حاکی از عدم توانایی خاک برای تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاه زراعی و ضرورت مصرف نیتروژن کودی برای دست‌یابی به عملکردهای زیاد، کودپذیری و کارآیی بیشتر رقم سپیدرود در استفاده از نیتروژن و نیاز به مصرف نیتروژن کودی بیشتر در این رقم نسبت به رقم هاشمی برای دست‌یابی به حداکثر عملکرد دانه می‌باشد. بر اساس این نتایج، در رقم سپیدرود احتمال دستیابی به عملکردهای بیشتر از عملکرد به‌دست آمده در این مطالعه با مصرف نیتروژن کودی بیشتر از 160 کیلوگرم در هکتار وجود دارد.}, keywords_fa = {اجزای عملکرد دانه,تعداد دانه,شاخص برداشت,عملکرد بیولوژیک,وزن دانه}, url = {https://ejsms.gau.ac.ir/article_3647.html}, eprint = {https://ejsms.gau.ac.ir/article_3647_5a89b5d47de96544fc157abfbb144b0f.pdf} }