اثر توأم شوری و تراکم خاک بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت (Zea mays L)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تبریز

2 استاد دانشگاه تبریز

3 استادیار دانشگاه تبریز

چکیده

تحقیق حاضر به منظور بررسی اثر توأم شوری و تراکم خاک بر برخی خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه ذرت انجام پذیرفت. برای این منظور آزمایش گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه سطح شوری خاک (هدایت الکتریکی عصاره اشباع 1.5، 2.5 و 4.5 دسی‌زیمنس بر متر) و سه سطح تراکم خاک (جرم مخصوص ظاهری 1.3، 1.55 و 1.75 گرم بر سانتی‌متر مکعب) بود. برای ایجاد شوری، مقادیر مختلف NaCl در حجم آب مقطر لازم برای رساندن رطوبت جرمی به 16 درصد، حل و سپس به خاک اضافه گردید. برای ایجاد تراکم خاک، از وزنه 4.5 کیلوگرمی که از ارتفاع 45 سانتی‌متری بر سطح خاک درون گلدان‌ها رها می‌شد، استفاده گردید. شوری خاک مقاومت روزنه‌ای، غلظت پرولین برگ و غلظت سدیم بخش هوایی ذرت را به‌طور معنی‌داری افزایش داد. تراکم خاک باعث کاهش معنی‌دار پتانسیل آب برگ و افزایش معنی‌دار مقاومت روزنه¬ای برگ ذرت شد. در سطوح شوری و تراکم به‌کار رفته به طور متوسط شوری خاک بیش از تراکم بر خصوصیات فیزیولوژیکی ذرت تأثیر گذاشت. با اینکه اثر توأم شوری و تراکم خاک از نظر آماری فقط بر مقاومت روزنه‌ای معنی‌دار شد اما غلظت پرولین و غلظت سدیم افزایش و پتانسیل و مقدار نسبی آب برگ، غلظت پتاسیم و نسبت پتاسیم به سدیم کاهش یافتند. شوری و تراکم خاک به صورت توأم بیشتر از هر یک از آنها بر خصوصیات مذکور تأثیر گذاشت. بنابراین یکی از راههای غیرمستقیم تعدیل اثرات سوء شوری، پایین نگهداشتن یا اجتناب از تراکم خاک می‌تواند باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of soil salinity and compaction on some physiological characteristics of corn (Zea mays L.)

نویسندگان [English]

  • Reza Hassanpour 1
  • Mohammadreza Neyshabouri 2
  • Davood Zarehaggi 3
1
2
3
چکیده [English]

This research was performed to investigate the combined effect of soil salinity and compaction on some physiological characteristics of corn. For this purpose a factorial pot experiment on the basis of completely randomized design with three replications was performed. The experimental factors were three levels of soil salinity (saturated paste extract electrical conductivity 1.5, 2.5 and 4.5 dS/m) and three levels of soil compaction (bulk density 1.3, 1.55 and 1.75 g/cm3. For creating salinity, different amounts of NaCl was dissolved in the required volume of distilled water to raise the mass water content to 16% and then added to soil. For creating soil compaction a cylinder mass with 4.5 kg weight that it was allowed to fall freely to the soil surface in the pots from 45 cm elevation. Soil salinity led to significant increase in stomatal resistance, proline concentration and Na concentration. Soil compaction significantly decreased leaf water potential and increased stomatal resistance At the applied range of soil salinity and compaction, soil salinity caused more adverse effect than soil compaction on physiological characteristics of corn. Despite that combined effect of soil salinity and compaction became statistically significant only on stomatal resistance, combination of soil salinity and compaction led to increase in proline and Na concentration and to decline in leaf water potential, RWC, K concentration and K/Na. Combined effect of salinity and compaction led to more drastic effects than their individual. Therefore, one of the approaches of soil salinity alleviation may be to avoid or reduce soil compaction.

کلیدواژه‌ها [English]

  • corn
  • Physiological characteristics
  • Soil compaction
  • soil Salinity