مقایسه ی شاخص های مختلف تکامل خاک در برش طولی کرمان- بافت

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان

3 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر کرمان

4 عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پژوهشگران علوم خاک، به‌منظور سازمان‌دهی داده‌های خاک، معادله‌ها و شاخص‌‌های ریاضی مختلفی را ابداع نموده‌اند تا بتوانند درجه‌ی تکامل خاک را به‎صورت یک مقدار عددی بیان کنند. هدف اصلی پژوهش حاضر، مقایسه‌ی شاخص‌های مختلف تکامل خاک (شامل اشکال و نسبت‌های آهن، پذیرفتاری مغناطیسی، شاخص‌های رنگ و شاخص هاردن اصلاح‌شده) در رابطه با خاک‌های مختلف موجود در برش طولی کرمان- بافت بود. به‌منظور انجام مطالعات صحرایی، تعداد هشت خاک‌رخ در واحدهای ژئومرفیک مختلف منطقه، حفر و تشریح شد. سپس از تمامی افق‌های ژنتیکی خاک‌رخ‌های حفر‌شده، نمونه‌برداری صورت گرفت و تجزیه‌های آزمایشگاهی لازم بر روی آن‌ها انجام شد. با توجه به اینکه در برش طولی مورد مطالعه، از سمت کرمان به ‌طرف بافت، با افزایش ارتفاع از سطح دریا، اقلیم مرطوب‌تر می‌شود و به تبع آن، شدت فرایند‌های خاک‌ساز افزایش می‌یابد؛ اشکال و نسبت‌های آهن بدون در نظر گرفتن شرایط موضعی، این روند تکاملی را به خوبی نشان دادند. با توجه به تأثیر سنگ‏ شناسی مواد مادری بر مقدار پذیرفتاری مغناطیسی مینروژنیک خاک‌ها، این ویژگی ارتباط معنی‌داری با شاخص‌های تکامل خاک نشان نداد. رابطه‌ی همبستگی بین سه شاخص رنگِ هارست، تورنت و الکساندر با انواع اشکال آهن، نشان‌ داد که شاخص هارست برای منطقه‌ی مورد مطالعه، بهتر از دو شاخص دیگر عمل نموده‌ است. به‌علاوه، شاخص هاردن اصلاح‎شده به‌دلیل یکسان نبودن ماده‌ی مادری خاک‌رخ‌ها، با روند تکاملی خاک در منطقه مطابقت نداشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparsion of different soil development indices along Kerman-Baft transect

نویسنده [English]

  • Isa Esfandiarpour Borujeni 1
1
2
3
4
چکیده [English]

Soil scientists have developed different mathematical equations and indices to be able to quantify soil development and to organize soil data. The main objective of the present research was the comparison of different soil development indices (including forms and ratios of iron, magnetic susceptibility, color indices, and modified Harden Index) related to different soils located on Kerman-Baft transect. Eight pedons on different geomorphic surfaces were selected during field studies. All genetic horizons of selected pedons were sampled and routine laboratory analysis performed. Moving from Kerman toward Baft in the studied transect, due to increasing trend of elevation, more humidity was observed. That is why, pedogenic processes were also increased and iron forms and ratios showed this development trend regardless of local conditions. Due to effect of parent material lithology on soil minerogenic magnetic susceptibility, no significant relationship between this property and soil development indices was found. Corelatioon of various forms of Iron with three color indices of Harst, Torent and Alexunder showed that Harst Index was better than the other two indices for the study area. Moreover, since the parent materials of different pedons were not the same, the modified Harden Index was not adopted with soil development trend.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Magnetic susceptibility
  • soil development
  • climotoposequence
  • color index