اثرات لجن فاضلاب شهری بر غلظت عناصر پرمصرف در خاک و گیاه و برخی صفات زراعی گندم

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

استفاده از لجن فاضلاب به عنوان یک ماده زائد ارزان قیمت برای تأمین عناصر غذایی ضروری گیاه به ویژه در خاک-های مناطق خشک و نیمه خشک رو به افزایش است. در تحقیق گلخانه‌ای حاضر اثرات لجن فاضلاب شهری اردبیل بر غلظت عناصر نیتروژن، فسفر، پتاسیم، سرب، کروم، نیکل و کادمیوم در خاک و گیاه و نیز عملکرد و برخی صفات زراعی گندم بهاره در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در پنج تیمار و چهار تکرار بررسی شد. تیمارها شامل مقادیر صفر (شاهد)، 30، 60، 120 و 180 تن لجن هوا‌خشک در هکتار بودند. نتایج نشان داد که کلیه مقادیر مصرفی لجن باعث افزایش معنی‌دار کربن آلی (94/21 تا 176 درصد)، نیتروژن کل (81 تا 34/310 درصد)، فسفر قابل استخراج (7/16 تا 123 درصد) و پتاسیم قابل استخراج (34/5 تا 8/117 درصد) در خاک زیر کشت گندم گردید. کاربرد لجن به مقدار 180 تن در هکتار باعث افزایش معنی‌دار غلظت نیتروژن، فسفر و پتاسیم در دانه گندم به ترتیب به میزان 04/36، 34/112 و 64/86 درصد در مقایسه با شاهد گردید. تأثیر مقادیر مصرفی لجن بر غلظت نیکل، کادمیوم، سرب و کروم در خاک معنی‌دار نشد. همچنین استفاده از لجن باعث افزایش عملکرد دانه، وزن خشک اندام هوایی، ارتفاع، وزن هزار دانه و سطح برگ گردید. به‌طور کلی، با در نظر گرفتن شوری نسبتاً بالای لجن کاربردی، مقدار 120 تن در هکتار لجن به عنوان تیمار مناسب جهت ارتقای کیفیت شیمیایی خاک می‌تواند انتخاب گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of municipal sewage sludge on the concentration of macronutrients in soil and plant and some agronomic traits of wheat

چکیده [English]

Application of sewage sludge as a cheap and waste material is increasing for supporting plant essential elements especially in the soils of arid and semiarid regions. In the present greenhouse research, the effect of Ardabil municipal sewage sludge on N, P, K, Pb, Cr, Ni and Cd concentrations in soil and plant and also spring wheat yield and growth indices was studied as a randomized complete block design with 5 treatments and 4 replications. Treatments were: zero (control), 30, 60, 120 and 180 tons of sludge/ha. The results showed that all rates of sludge application (30 to 180 tons/ha) significantly increased organic carbon (21.94 to 176 percent), total nitrogen (81 to 310.34 percent), extractable phosphorus (16.7 to 123 percent) and extractable potassium (5.34 to 117.8 percent) in the soil under growth of wheat. The concentration of nitrogen, phosphorus and potassium in grain increased significantly in 180 tons/ha treatment about 36.04, 112.34 and 86.64 percent compared with control, respectively. Sewage application increased grain yield and wheat growth indices such as shoot dry weight, height, and grain weight and leaf area. The effect of sludge application rates on the concentration of Pb, Cr, Ni and Cd was not significant in soil. Generally, with consideration the high electrical conductivity of used sludge, the 120 tons/ha treatment can be recommended as suitable application rate for improving chemical quality of soil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavy metals
  • Macronutrients
  • Organic Carbon
  • Sewage sludge
  • Wheat