تأثیر زئولیت غنی‌شده با کلسیم بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک دانهال‌های پسته تحت تنش شوری

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان

چکیده

سابقه و هدف: پسته (Pistacia vera L.) یکی از مهم‌ترین محصولات باغی بوده و از اهمیت اقتصادی ویژه‌‌ای برخوردار است. اکثر باغ‌های پسته با آب‌های شور و با کیفیت پایین آبیاری می‌شوند که این امر، سبب کاهش تولید پسته طی سال‌های اخیر به‌ویژه در باغ‌های استان کرمان شده است. تنش شوری یکی از عوامل مهم کاهش قابلیت اراضی در تولید محصولات کشاورزی بوده و باعث اختلال در فرآیند‌های فیزیولوژیکی گیاه و در نهایت کاهش رشد و عملکرد می‌شود. با وجود این‌که تحقیقاتی بر روی اثر زئولیت طبیعی بر برخی خصوصیات گیاهان انجام شده، ولی اطلاعاتی در‌مورد اثر زئولیت غنی‌شده به‌عنوان یک کود کند‌‌رها و یا اصلاح کننده خاک بر گیاه پسته تحت شرایط شور در منابع وجود ندارد. هدف این تحقیق بررسی اثر زئولیت غنی‌شده با کلسیم بر روی برخی خصوصیات فیزیولوژیک دانهال‌ پسته تحت تنش شوری می‌باشد.
مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی پاسخ دانهال‌های پسته به سطوح شوری و زئولیت، آزمایشی در محیط کشت پرلیت و به‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی و با سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان انجام شد. تیمارها شامل سه سطح زئولیت غنی‌شده با کلسیم (0، 10 و 20 درصد وزنی) و چهار سطح کلرید سدیم (0، 75، 150 و 225 میلی‌مولار) بودند. در هر گلدان تعداد 5 بذر جوانه زده در عمق 3 سانتی‎متری کشت گردید. برای آبیاری گلدان‌ها از محلول غذایی هوگلند استفاده شد. در هفته نهم پس از کاشت، آبشویی گلدان‌ها با آب مقطر انجام گرفت و طبق نقشه طرح، تیمار‌های کلرید سدیم (0، 75، 150 و 225 میلی‌مولار) که به‌صورت محلول تهیه شده بود، طی دو مرحله و به‌فواصل زمانی یک هفته، به گلدان‌ها اضافه شد. شاخص کلروفیل فلورسانس (Fv/Fm) در 3 زمان (هفته‌های دوازدهم، نوزدهم و بیست و چهارم پس از کاشت)، غلظت کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئیدها، پرولین و پروتئین اندازه‌گیری گردید.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطوح شوری غلظت کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل با کاهش معنی‌داری روبه‌رو گردیدند. کاربرد 10 درصد وزنی زئولیت سبب افزایش 68 درصدی کلروفیلb گردید. شوری هم‌چنین باعث کاهش شاخص کلروفیل فلورسانس و پروتئین گردید، به‌گونه‌ای که با افزایش شوری به 225 میلی‌مولار شاخص کلروفیل فلورسانس حدود 8 درصد و پروتئین حدود 37 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. شوری باعث افزایش پرولین برگ گردید. کاربرد زئولیت غنی‌شده با کلسیم سبب افزایش پارامترهای ذکر‌شده گردید، به‌طوری‌که با افزایش 10 درصد وزنی زئولیت غنی شده به محیط کشت، غلظت پرولین و پروتئین به ترتیب 100 و 5/19 درصد افزایش یافت.
نتیجه گیری: در مجموع می‌توان چنین نتیجه‌گیری نمود که زئولیت غنی‌شده با کلسیم (غلظت 10 درصد وزنی)، توانایی دانهال‏های پسته را در مقاومت به تنش‌شوری افزایش داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effect of calcium-enriched zeolite on some physiological characteristics of pistachio seedlings under salinity stress

نویسنده [English]

  • Vahid Mozafari 1
1
2
چکیده [English]

Background and objectives: Pistachio (Pistacia vera L.) is one of the most important horticultural products and of particular economic importance. Most of pistachio orchards are irrigated with saline and low quality water which reduced production in recent years especially in the gardens of Kerman pistachio in recent years. Salinity stress is one of the important factors reducing the land ability in agricultural production and impairing the plant physiological processes and reduced growth and yield eventually. Although research on the effect of natural zeolite on some on some plant characteristics, but information about the effect of enriched zeolite as a slow release fertilizer or soil conditioner on pistachio plant under saline conditions, there are no resources. The aim of this study is to evaluate the effect of calcium enriched zeolite on some physiological characteristics of pistachio seedlings under salinity stress.
Materials and methods: In order to investigate the response of pistachio seedlings to salinity and zeolite levels, a factorial experiment was carried out in a completely randomized design in perlite medium with three replications in the greenhouse of agriculture college, Vali-e-Asr University of Rafsangan. Treatments consisted of three levels of zeolite enriched by calcium (0, 10 and 20 % W) and four levels of NaCl (0, 75, 150 and 225 mM). 5 germinated seeds were planted in each pot at a depth of 3 cm. Hoagland solution was used for pots irrigation. Pots leaching was carried out with distilled water in the ninth week after planting and according to plan, treatments of sodium chloride (0, 75, 150 and 225 mM) was prepared as a solution added to pots in two phases and once a week. fluorescence Chlorophyll index (Fv/Fm) at 3 times (weeks twelfth, nineteenth and twenty-fourth after planting), concentration of chlorophyll a, chlorophyll b, total chlorophyll, carotenoids, proline and protein were measured.
Results: The results showed that, with increasing salinity the concentration of chlorophyll a, chlorophyll b and total chlorophyll decreased significantly. Application of 10 % W zeolite increased chlorophyll b by 68 percent. Salinity also decreased the fluorescence chlorophyll index and protein, so that with increasing salinity to 225 mM, fluorescence Chlorophyll index by 8 percent and protein by 37 percent decreased compared to control. Salinity increased leaf proline. Application of zeolite enriched by calcium increased mentioned parameters, so that with increasing 10 % W zeolite enriched by calcium to medium, the concentration of proline and protein, increased by 100 and 19.5 percent respectively.
Conclusion: In total it is concluded that the calcium-enriched zeolite (10 % W), increased the ability of pistachio seedlings in resistance to salinity stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Protein
  • Proline
  • calcium enriched zeolite
  • Chlorophyll fluorescence
  • sodium chlorid