بررسی اثر سوسپانسیون میکروسیلیس (سیلیکا فوم) به عنوان مالچ بر هدررفت خاک تپه های ماسه ای

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مرتعداری و شیلات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

2 استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

3 گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

4 استاد گروه احیای مناطق خشکوکوهستانی پردیس کشاورزی ومنابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

مسابقه و هدف: فرسایش بادی و حرکت ماسه‌های روان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین علل بیابان‌زایی و تخریب زمین در مناطق خشک و نیمه-خشک،‌ نقش بسزایی در آسیب به خاک و منابع طبیعی، آلودگی هوا، تهدید سلامت جوامع و آشفتگی‌های اجتماعی و اقتصادی ایفا می‌کند. ازاین‌رو، تثبیت ماسه‌های روان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از روش‌های اساسی در کنترل فرسایش بادی و تثبیت ماسه‌های روان افزایش مقاومت لایه سطحی خاک با استفاده از مالچ است. ارائه روشی ساده با استفاده از مواد ارزان برای تولید مالچی پایدار برای کاهش هدررفت خاک و کنترل حرکت ماسه‌های روان بسیار مهم است. در سال‌های اخیر استفاده از پسماندهای صنعتی ارزان‌قیمت‌ و ایمن به‌عنوان مالچ مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. این تحقیق با هدف بررسی اثر سوسپانسیون میکروسیلیس به‌عنوان محصول ثانویه کارخانه-های فروسیلیس و تولید آلیاژهای سیلیکون و فروسیلیکون بر هدررفت خاک انجام شد.
مواد و روش‌ها: به همین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. برای تعیین میزان هدررفت خاک از دستگاه سنجش فرسایش بادی (تونل باد) استفاده شد. نمونه ماسه بادی پس از توزین در سینی‌هایی به ابعاد 3/0 × 1 مترمربع و عمق 2 سانتی‌متر ریخته شد. مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس 50 درصد (با نسبت 1:1 با آب) در چهار سطح پوشش (25، 50، 75 و 100 درصد)، دو ضخامت (یک‌ و دولایه)، دو زمان (7 و 60 روز) و 3 تکرار روی سینی‌های ماسه پاشیده شد. سینی‌های ماسه به مدت 20 دقیقه تحت تأثیر بادی با سرعت 15 متر بر ثانیه، معادل شدیدترین بادهای منطقه موردمطالعه، قرار گرفتند و سپس مقدار مواد فرسایش‌یافته هریک از تیمارها توزین شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که با افزایش سطح پوشش و ضخامت مالچ هدررفت خاک کاهش معنی‌داری یافت(P ≤ 0.01) . در سطح پوشش 100 درصد میزان هدررفت خاک بیش از 2 برابر در مقایسه با سطح پوشش 25 درصد کاهش یافت و با افزودن دولایه مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس نیز میزان هدررفت خاک را 3/55 درصد نسبت به یک لایه آن کاهش داد. مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس 50 درصد با تراکم 100 درصد در ضخامت دولایه به‌دلیل کمتربودن میزان هدررفت خاک و مهم‌تر از آن حفظ پایداری با گذشت زمان، به‌عنوان بهترین تیمار به دست آمد.
نتیجه‌گیری: با وجود تأثیر قابل توجه مالچ سوسپانسیون میکروسیلیس در کاهش هدرروی خاک، مشاهده می‌شود که کارایی آن با گذشت زمان کاهش یافته است، اما از آنجایی‌که در تیمارهای حاوی دو لایه مالچ میزان فرسایش خاک با وجود تفاوت معنی‌دار کم است، به نظر می‌رسد با افزودن ضخامت بیشتری از مالچ می‌توان از تلفات شدید خاک در مقابل باد جلوگیری نمود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Study of the effect of micro silica (Silica fume) as mulch on the soil losses of sand dunes

نویسندگان [English]

  • Fateme Naghizade Asl 1
  • HamidReza Asgari 2
  • Hojat Emami 3
  • mohammad jafari 4
1 Rangeland faculty of Gorgan university of agricultural science and natural resources, Gorgan, Iran
2
3 Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
4 professor of desertification at agricultural science and natural resources of university of tehran
چکیده [English]

Background and objectives: Wind erosion and sand dune movement as one of the most important reasons for desertification and land degradation in arid and semiarid areas, incorporates significantly in soil and natural resources damages, air pollution, health threat and socio-economic disturbances. Stabilization of sand dunes is therefore very important. One of the fundamental methods to control wind erosion and to stabilize sand dunes is the use of mulches on the soil surface. Providing a simple method using cheap materials for preparing a durable mulch in order to decrease soil losses is of high importance. Recently the use of industrial cheap and secure wastes as mulches are attracting more attention. The present study was conducted with the aim of investigating the effect of micro silica slurry as a byproduct in the manufacture of silicon or ferrosilicon alloy, on soil losses of sand dunes.
Materials and Methods: Therefore, an experiment was carried out in factorial conducted as a completely randomized design at 3 replicates. Wind erosion meter was used to measure the soil losses. For preparing the treatments, trays with the sizes of 100 cm (length) × 30 cm (width) × 2 cm (depth) were filled with sand samples and their surfaces were level. Filled trays with sands were used for mulching. Micro silica slurry was sprayed over trays in 4 coverage percentages (25%, 50%, 75% and 100%), two thicknesses (one and two- layer) and two times (7 and 60 days). Sand trays were then weighed and exposed to a wind speed of 15 ms-1 at the height of 20 cm for 20 minutes (similar to the intensive wind flows of the studied area). Trays were weighed again and the amount of eroded materials were determined according to the weight differences of trays. Data were analyzed using MSTAT and EXEL software.
Results: Results showed that soil losses decreased significantly (P ≤ 0.01) with the increase in coverage percentage and thickness of micro silica slurry. Soil losses decreased more than 2 times at the micro silica slurry coverage surface of 100 percent in comparison with the coverage surface of 25 percent and soil losses decreased 55.3 % in treatments containing two layers of micro silica slurry in comparison with one layer treatments. The 50 percent micro silica slurry with the coverage percentage of 100% and tow layer thickness represented the best results in decreasing soil losses.
Conclusion: Despite the significant effect of micro silica slurry mulch on soil losses decrease, its ability decreases with time. But as the soil losses are low in treatments containing two layers, it seems that more soil losses can be controlled by increasing the mulch thickness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mulch
  • moving sands
  • stabilization
  • micro silica slurry
  • soil loss
1.Cornelis, W.M., Gabriels, D., and
Hartmann, R. 2004. A parameterization
for the threshold shear velocity to initiate
deflation of dry and wet sediment.
Geomorphol. 59: 43- 1.
2.Gupta, C., and Sharma, R.K. 2014.
Influence of micro silica on sub grade
characteristics of expansive soil. Inter. J.
Civil Engin. Res. 5: 77-82.
3.Jamshid Safa, M., Khalili Moghadam, B.,
Jafari, S., and Ghorbani Dashtaki, Sh.
2014. Investigation on the possibility of
using filter cake in producing mulches for
stabilization of moving sands. J. Agric.
Engin. 38: 1. 29-42. (In Persian)
4.Li, X.Y., and Liu, L.Y. 2003. Effects
of gravel mulch on Aeolian dust
accumulation in the semiarid region of
northwest China. Soil Til. Res. 70: 1. 73-81.
5.Majdi, H., Karimian Eghbal, M., and
Karimzadeh, H.R. 2004. Effect of clay
mulches on soil wind erosion. J. Agric.
Sci. Nat. Res. 3: 10. 104-112. (In Persian)
6.Maleki Kakler, M., Ebrahimi, S.,
Asadzadeh, F., and Emami Tbrizi, M.
2016. Evaluating the feasibility of
carbonate microbial precipitation for
moving sand stabilization. J. Soil Water
Res. 47: 2. 407-415.
7.Negi, Ch., Yadav, R.K., Singhai, A.K.
2013. Effect of Silica Fume on
Engineering Properties of Black Cotton
Soil. Inter. J. Compute. Engin. Res.
3: 7. 1-6.
8.Safaei Ghahnavieh, A.R., Karimzadeh,
H.R., Rohani Shahraki, F., and Isfahani,
M. 2012. Determination of the optimum
composite of steel slag (Mobarakeh Steel
Industry, Iran) as a mulch in preventing
wind erosion (Case Study: Eastern soils
of Isfahan). First International Conference
on Dust Storm (Science, technology, and
development). 16-17 June. Tehran, Iran.
(In Persian)