مقایسه خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی‌شناسی خاک‌های شالیزاری منطقه نورآباد ممسنی و اراضی بکر مجاور (استان فارس)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی گروه علوم خاک دانشگاه یاسوج

2 دانشگاه یاسوج

چکیده

برنج مهمترین منبع غذایی برای بیش از 50 درصد از جمعیت جهان است. شالیزارها وسیع¬ترین اراضی غرقاب در سطح جهان می¬باشند که تحت تاثیر فعالیت¬های انسان قرار می¬گیرند. عملیات کشت برنج و به ویژه شرایط غرقاب بر ویژگی¬های خاک در دراز¬مدت اثر دارد. این مطالعه به منظور بررسی این اثرات بر ویژگی¬های فیزیکوشیمیایی و کانی¬شناسی رس در دو منطقه¬ از شهرستان ممسنی در استان فارس و مقایسه با اراضی بکر مجاور صورت گرفت. نتایج نشان داد که کشت طولانی¬مدت برنج موجب افزایش معنی¬دار میزان کربن آلی، آهن و منگنز عصاره¬گیری¬شده با اگزالات ( Feo و Mno) و کاهش معنی¬دار میزان pH و آهن و منگنز عصاره¬گیری¬شده با دی¬تیونات (Fed و Mnd) شده¬است. تغییر معنی¬داری در میزان کل این دو عنصر مشاهده نشد. نتایج کانی¬شناسی رس نشان داد که کشت برنج به ویژه منجر به کاهش زیاد در میزان کانی پالیگورسکیت و افزایش اسمکتیت شده¬است. تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری (TEM) نیز بیانگر کاهش طول کریستال¬های پالیگورسکیت از 2 تا 3 میکرومتر در کاربری بکر به حدود 5/0 میکرومتر در کاربری شالیزاری احتمالاً در نتیجه تخریب فیزیکی و یا تغییر شکل به اسمکتیت بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison between Physicochemical Properties and Clay Mineralogy of Paddy Soils of Noorabad (Fars Province) and Adjacent Virgin Lands

نویسنده [English]

  • Hamidreza Owliaie 1
1
2
چکیده [English]

Rice is one of the most important staple foods for more than half of the world's population. Paddy soils are among the widest wet lands being affected by human activities. Long term rice cultivation and especially flooding conditions have great influence on soil characteristics. This study was conducted in Noorabad County, Fars Province. The aim of this study was to evaluate the effects of long-term rice cultivation on physico-chemical properties and clay mineralogy of the soils of two regions and comparison with the adjacent virgin lands. According to the results, paddy soils showed significant increase in soil organic carbon and oxalate extractable Fe and Mn (Feo, Mno) and significant decrease in soil pH and dithionite extractable Fe and Mn (Fed, Mnd). No significant change was observed between total amounts of these two elements in both land uses. Clay mineralogy investigation showed that rice cultivation has drastically decreased palygorskite and increased smectite contents. Transmission electron microscope (TEM) images showed longer palygorskite fibers (2-3 μm in length) in virgin soils compared to the paddy soils with shorter fibers (0.5 μm), suggested the effect of the physical destruction or transformation of palygorskite to smectite in paddy soils.

کلیدواژه‌ها [English]

  • soil
  • Paddy soil
  • Clay mineral
  • Land use