تأثیر تغییر کاربری اراضی بر برخی از اجزای کربن توده خاک و خاکدانه در منطقه‌ی صفا‌شهر استان فارس

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهرکرد

چکیده

به منظور بررسی تأثیر تغییر کاربری اراضی بر برخی از اجزای کربن خاک در منطقه‌ی صفا‌شهر استان فارس، چهار کاربری (مرتع، کشاورزی، باغ جدید و باغ قدیم) انتخاب شدند. نمونه‌برداری مرکب به‌گونه کاملاً تصادفی و از هر کاربری از دو عمق (20-0 و 50-20 سانتی‌متر) انجام شد. ماده آلی ذره‌ای و کربوهیدرات هم در توده خاک و هم در خاکدانه‌ها و ماده‌ی آلی بخش هم‌اندازه‌ی ذرات سیلت و رس و ذخیره کربن در توده خاک اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که ماده آلی ذره‌ای، کربوهیدرات و ذخیره کربن در کاربری باغ قدیمی نسبت به سایر کاربری‌ها، به طور معنی‌دار افزایش یافته بودند. همچنین نتایج نشان داد که ماده آلی ذره‌ای در کاربری‌های باغ قدیمی، کشاورزی و باغ جدید نسبت به کاربری مرتع در خاک سطحی به ترتیب 333، 120 و 113 درصد افزایش‌یافته است. اجزای ماده آلی بیشتر در خاکدانه‌های ماکرو انباشته شده بودند و با توجه به این که این خاکدانه‌ها نسبت به تغییر و دگرگونی در خاک حساس‌ترند، انتظار می‌رود عواملی که پایداری یا تخریب این خاکدانه‌ها را کنترل می‌کنند، بتوانند ذخایر کربن آلی خاک را نیز کنترل نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effect of land use change on some of carbon components in bulk soil and aggregates in Safashahr area, Fars province

چکیده [English]

This study was conducted to investigate the impact of land use change on some of carbon components in Safashahr area, Fars province. Four land uses (destroyed rangeland, agricultural land, new and old apple orchard) were selected. Sampling was done randomly from two depths (0-20 and 20-50 cm) of each land use. Particulate organic matter (POM) and extractable carbohydrate by hot water were measured in both bulk soil and aggregate particles and mineral-associated organic matter and carbon pool were measured in bulk soil. Results showed that particulate organic matter, carbohydrate, and carbon pool in old apple orchard increased significantly. Results also showed that the particulate organic matter in old apple orchard, agricultural land and new apple orchard increased 333, 120 and 113%, respectively. As components of organic matter have been accumulated in the macro-aggregates and these aggregates have high sensitivity to soil degradation, it is expected that the factors which control the stability or degradation of these aggregates may control organic carbon pool of soils as well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Land use change
  • particulate organic matter
  • Carbohydrate