مطالعه تغییرات برخی شاخص‌های فیزیکی کیفیت خاک‌های لسی در امتداد یک ترانسکت اقلیمی استان گلستان

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

با توجه به اینکه مفهوم فرسایش‌پذیری خاک پیچیده است، از شاخص‌هایی جهت ارزیابی آن استفاده می‌شود. اقلیم به عنوان یکی از عوامل خاکساز، تأثیر عمده‌ای بر این شاخص‌ها دارد. مطالعه حاضر به منظور، تعیین اثر اقلیم‌های متفاوت بر شاخص‌های فیزیکی کیفیت خاک‌های لسی در استان گلستان انجام گرفت. به منظور انجام این مطالعه دو ترانسکت شمالی جنوبی و شرقی غربی در اراضی شیب دار لسی استان با کاربری مرتع اما با شرایط اقلیمی متفاوت انتخاب گردید. نمونه برداری‌ها از 7 منطقه با 6 تکرار و از عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتی‌متری در طول دو ترانسکت انجام شد. شاخص‌های آمزکتا، خمیرایی، سطح ویژه ذرات خاک، ظرفیت تبادل کاتیونی و بافت خاک اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که تغییرات خصوصیات اندازه‌گیری شده در ترانسکت اول یعنی از شمال به طرف جنوب و (ترانسکت دوم) از شرق به غرب استان از روند خاصی پیروی می‌کنند. تغییرات میانگین شاخص آمزکتا، در طول ترانسکت اول از 05/0 تا 23/0 و در ترانسکت دوم از 42/0 تا 30/0 میلی‌متر و سطح ویژه ذرات در ترانسکت اول از 95/51 تا 04/72 و در ترانسکت دوم از 27/94 تا 52/145 مترمربع بر گرم متغیر بود. تغییرات شاخص خمیرایی، سطح ویژه ذرات و ظرفیت تبادل کاتیونی در طول هر دو ترانسکت روند افزایشی داشتند و شاخص آمزکتا در طول ترانسکت اول روند افزایشی و در طول ترانسکت دوم روند کاهشی از خود نشان داد. طبق نتایج خاکدانه-سازی و پایداری خاکدانه به همراه نسبت اندازه ذرات در خاک در کاهش فرسایش‌پذیری خاک‌های لسی تاثیر بسزائی دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Study on the variation of some physical indices of the loess soils quality along climatic transect in Golestan Province

چکیده [English]

Knowledge of soil erodibility and its evaluation is a useful indicators to assess soil erosion. Climate is one of the soil forming factors which has a major impact on this index. The present study has done in order to determination of different climates effect on quality physical indices of loess soils in Golestan province. In order to this study two transect of (North to South) and (East to West) in the loess hillslope of the Province with pasture but in different climate condition were chosen. Samples were taken from seven areas with six replicates and the depths of 0 to 30 and 30 to 60 cm along two transects. Amezketa, plasticity, soil specific surface, cation exchangeable capacity and soil texture indices were measured. Results showed that changes in these indexes in the first transect (north-south) and in the second transect (East to West) of the province follow the particular trend. Amezketa index of average Changes of during the first transect from 0/05 to 0/23 and in the second transect from 0/42 to 0/30 mm and soil specific surface in the first transect from 51.95 to 72.04 and in the second transect from 94.27 to 145.52 m2/gr was variable. Changes in plasticity, soil specific surface and cation exchangeable capacity during both transect increased and amezketa index during the first transect increased and during the second transect decreased. According to results aggregate making and aggregate stability with soil particle size ratio have a significant effects to reduce loess soils erodibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Erodibility indices
  • Loess soils
  • Soil specific surface
  • Aggregate stability