اثر تنش خشکی و تلقیح قارچ‌های میکوریز و باکتریهای همزیست بر شاخص‌های رویشی گیاه نخود(Cicer arietinum L.)

نوع مقاله : مقاله کامل علمی پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی

2 .

چکیده

خشکی، گرما و سرما به ترتیب مهمترین تنش‌های غیرزنده در گیاه نخود می‌باشند. بهبود ویژگی‌های ریشه(طول و حجم ریشه) یکی از روشهای افزایش مقاومت به خشکی در نخود است. همزیستی میکوریزی با مکانیسم‌های مختلف مقاومت به خشکی گیاه میزبان را افزایش می‌دهد. جهت ارزیابی تاثیر تنش خشکی و نقش قارچهای میکوریزی در تعدیل اثرات خشکی، آزمون گلخانه‌ای در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه در قالب آزمایش کرت‌های خرد شده بر روی گیاه نخود انجام شد. سطوح رطوبت شامل رطوبت ظرفیت زراعی، تنش رطوبتی ملایم و تنش رطوبتی شدید بعنوان کرت‌های اصلی و تلقیح با قارچ‌های میکوریز شامل تلقیح با Glomus mosseae، تلقیح با G.intraradices ، تلقیح با هر دو قارچ و شاهد بدون تلقیح و نیز تلقیح گیاهان با باکتریهای همزیست(مزوریزوبیوم) در دو سطح با و بدون تلقیح، بعنوان کرت‌های فرعی منظور شدند. اثر سطوح رطوبت بر تعداد غلاف، تعداد دانه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، ارتفاع بوته و حجم ریشه معنی‌دار بود‌. تلقیح باکتری‌های مزوریزوبیوم تمام شاخص‌های اندازه‌گیری شده(بجز زمان گلدهی) را در مقایسه با شاهد بدون باکتری بطور معنی‌دار افزایش داد. با کاهش رطوبت خاک از FC به 5- و 10- بار، وزن خشک بخش هوایی نخود در تیمار شاهد بدون قارچ به ترتیب 3/47و5/78درصد کاهش نشان داد در حالیکه در تیمار تلقیح قارچ mosseae .G این ارقام 5/40و 2/71 درصد و در تیمار G.intraradices 7/37و5/72 درصد بود. در تیمار تلقیح توام دو قارچ در رطوبت 10-بار کاهش معادل78درصد بود ولی در رطوبت 5-بار نه تنها وزن خشک کاهش نیافت بلکه به میزان 22درصد افزایش نشان داد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of water stress and inoculation with mycorrhizal fungi and symbiotic bacteria on vegetative indices of chickpea (Cicer arietinum L.)

نویسنده [English]

  • Salahaddin Moradi 2
1
2 .
چکیده [English]

Drought, High and low tempratures are the most important abiotic stresses in chickpea cultivation. Improving plant root characteristics (root length and root volume) is one of the ways to increase drought tolerance in chickpea. Mycorrhizal symbiosis increases drought resistance of host plants through different mechanisms. To study the effects of water stress and mycorrhizal fungi inoculation on chickpea, a greenhouse experiment as split plot was carried out in Maragheh Agricultural Research Station. Field capacity soil moisture, moderate drought and severe water stress were considered as main plots and inoculation with mycorrhizal fungi (Glomus mosseae, G . intraradices both fungi and un-inoculated control) and also inoculation with mesorhizobium ciceri( with and without bacteria) were as sub-plots. Results indicated that the effect of moisture on number of pods per plant, number of seeds per pod, shoot and root dry weight, plant height and root volume was significant. Mesorhizobium inoculation significantly increased all of measured parameters (except flowering time) compared with the control, While mycorrhizal inoculation was significant on plant height. Chickpea shoot dry weight decreased by 47.3% and 78.5% with decreasing soil moisture from field capacity to -5 bar and -10bar respectively, while this decrease was by 40.5% and 71.2% in G. mosseae inoculation and by 37.7% and 72.5% in G. intraradices. In case of co-inoculation of two fungi, the decrease was by 78% at -10 bar, while at -5 bar tension, shoot dry weight not only did not decreased but also increased by 22%.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Glomus
  • Mesorhizobium
  • Resistance to drought
  • Root nodule
  • Water tension